Το 2012, δεν είναι αναχρονισμός μια συνδιάσκεψη που αφορά το πάθος για την Επανάσταση;
Από μια συγκεκριμένη σκοπιά, αυτή η λέξη είναι πάντα αναχρονιστική μιας και στο κάτω-κάτω της γραφής αυτό που χαρακτηρίζει τις επαναστάσεις είναι ότι γενικά κανείς δεν τις περίμενε ούτε τις πρόβλεψε. Πρόκειται για τομές. Η δυσκολία έγκειται στο ότι αυτή η λέξη έχει πολύ νόημα τελικά. Αυτό που πιστεύω είναι πως αν αντιλαμβανόμαστε ως “επανάσταση” ένα συλλογικό γεγονός που παράγει μια τομή στην κατεστημένη τάξη πραγμάτων δημιουργώντας επιπτώσεις στην οργάνωση της συλλογικότητας, δεν υπάρχει λόγος να θεωρούμε αυτή τη λέξη λιγότερο κατάλληλη ή λιγότερη επίκαιρη απ’ ότι παλιότερα.
Βλέπουμε σήμερα διάφορα είδη συμπτωμάτων. Νομίζω πως οι ανοιξιάτικες αραβικές επαναστάσεις, το κίνημα των Αγανακτισμένων, οι μικρές ομάδες που προσπαθούν να κάνουν ορισμένα πράγματα για τα ζητήματα της τακτοποίησης των χωρίς χαρτιά ή οι απόπειρες στο κρατικό επίπεδο στη Λατινική Αμερική δείχνουν ότι δεν υπάρχει κανένας λόγος αποθάρρυνσης.
Μια άλλη “ριζοσπαστική θέση”, είναι πως ο καπιταλισμός είναι ένα τελειωμένο σύστημα. Μπορείτε να την περιγράψετε συγκεκριμένα;
Το τέλος ενός πράγματος τέτοιων διαστάσεων μπορεί να διαρκέσει καιρό. Δεν προσπαθώ να αναγγείλω το τέλος του καπιταλισμού για αύριο. Πιστεύω ότι εξάντλησε κάθε πηγή δημιουργικότητας και ότι βρίσκεται στα όριά του. Ας σκεφτούμε ότι ο Μαρξ μιλούσε για παγκόσμια αγορά το 1850. Τι ήταν η παγκόσμια αγορά εκείνη την εποχή σε σχέση με σήμερα; Η θέση πως η κυρίαρχη ιδεολογία είναι η ιδεολογία της κυρίαρχης τάξης είναι αληθινή. Αλλά μια κυρίαρχη τάξη είναι μια τάξη που, όσο νάναι, στη φάση ανόδου της παράγει μια κουλτούρα με μια ορισμένη καθολικότητα. Ο ίδιος ο Μαρξ αναγνώριζε ότι ακόμη ενδιαφερόμαστε για τις ελληνικές τραγωδίες, το μεγάλο γαλλικό μυθιστόρημα, κ.λπ. Πιστεύω πως αυτή η δημιουργική ικανότητα της κυρίαρχης τάξης έχει σήμερα εξαντληθεί. Είναι μια τάξη πολύ κυνική, πολύ απασχολημένη με το στενό της συμφέρον, κατά τη γνώμη μου ολοένα και πιο αυταρχική μιας και ακόμα και το κοινοβουλευτικό πλαίσιο την ενοχλεί. Είναι σήμα πως από κάθε πλευρά,
πνευματική, πολιτική, ιδεολογική και οικονομική, η μεγάλη αυτοκρατορική κυριαρχία μπορεί να κατακτά ήδη υπαρκτά πράγματα αλλά όχι να δημιουργεί νέα. Και αυτό θα χειροτερέψει: καταστροφή του πλανήτη, ανεξέλεγκτες αντιθέσεις, οικονομική καταστροφή και πόλεμος στο τέλος.
Με όρους ελπίδας, ο κομμουνισμός είναι ακόμα μια εναλλακτική λύση;
Θέλω να το πω αντίστροφα: ο κομμουνισμός είναι το όνομα που δίνω στην εναλλακτική λύση. Το ζήτημα είναι πως ο κομμουνισμός είναι πολύπλοκος. Ο κομμουνισμός είναι ο γενικός όρος της εναλλακτικής στον καπιταλισμό, από τη στιγμή της συγκρότησης του. Τι σημαίνει ο κομμουνισμός; Σημαίνει ότι είναι δυνατή και αναγκαία η οργάνωση της κοινωνίας σε μια άλλη βάση από την ιδιωτική ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής, τον ταξικό εγωισμό, τον διεθνή ανταγωνισμό και πόλεμο. Νομίζω ότι πρέπει να ξαναγυρίσουμε σε αυτά κάνοντας τον απολογισμό της εμπειρίας του 20ού αιώνα, που πιστεύω ότι συνδέθηκε με την εμμονή της εξεγερτικής νίκης. Υπήρξε μια στρατιωτικοποίηση της κομμουνιστικής ιδέας, μια στρατιωτικοποίηση της ιδέας της οργάνωσης. Βλέπουμε καθαρά ότι αυτό συνέβη λόγω της συντριβής της Παρισινής Κομμούνας, που είχε αφάνταστο αντίκτυπο. Αυτό οδήγησε στην ιδέα ότι χωρίς την κατάλληλη οργάνωση θα μας συντρίψουν και εξαφανίσουν. Πρέπει να ξαναρχίσουμε και να κάνουμε ένα βήμα πίσω, προς τη βαθιά σημασία της κομμουνιστικής ιδέας και να δούμε τι μπορούμε να κάνουμε πολιτικά μέσα στις συγκεκριμένες συνθήκες του σήμερα. Γι’ αυτό υπερασπίζομαι αυτήν την παλιά λέξη. Δεν θα ήταν καλό να την εγκαταλείψουμε. Αν κάποιος εφεύρει μια άλλη εξίσου θαυμάσια, θα συνταχτώ μαζί του.
Στο Βέλγιο έχουμε έναν σοσιαλιστή πρωθυπουργό. Η σοσιαλδημοκρατία έχει ακόμα λόγο ύπαρξης, κάποια χρησιμότητα;
Ο κοινοβουλευτισμός δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς να υπάρχει μια καταρχήν ελάχιστη διαφορετικότητα. Στο κάτω-κάτω και ως τάση η κατάσταση πηγαίνει προς το είδος της αντιπολίτευσης που υπάρχει ανάμεσα στους Ρεπουμπλικάνους και τους Δημοκρατικούς στις ΗΠΑ. Αλλά πιστεύω ότι η σοσιαλδημοκρατία δεν αντιπροσωπεύει πλέον σπουδαία πράγματα. Θα μπορούσαν να ονομάζονται Δημοκρατικό Κόμμα και πιστεύω ότι τέτοιου είδους διαφορές θα απομείνουν και μάλιστα πολύ αποδυναμωμένες. Το είδαμε με τον Θαπατέρο και με τον Παπανδρέου όπως το είχαμε δει με τον Τόνι Μπλερ που έκανε την αρχή, και με τα κόμματά τους που όχι μόνο δεν διέφεραν βασικά από τα άλλα, αλλά πέρασαν πράγματα που οι άλλοι δεν θα κατάφερναν να περάσουν.
Πώς βλέπετε τους οικολόγους που ονειρεύονται μια πράσινη οικονομία στο έδαφος του καπιταλισμού; Τους πιστεύετε;
Ούτε κατ’ ελάχιστο. Είναι ο λόγος που δεν έχω καμία συμπάθεια για το οργανωμένο οικολογικό κίνημα. Είμαι πεπεισμένος για την καταστροφική ικανότητα του καπιταλισμού. Ο νόμος του κέρδους είναι ανελέητος. Αν ένα βλαβερό φάρμακο φέρνει κέρδη, η φαρμακευτική βιομηχανία θα συνεχίσει να το πουλάει. Και θα διαφθείρει αυτούς που πρέπει. Πρόκειται για άτομα που θα σας πουλήσουν δηλητήριο αν αυτό τους φέρνει κέρδος, που θα εξοπλίσουν εγκληματικές ομάδες στην Αφρική για να σκοτώσουν και να βιάσουν, αν αυτό χρειάζεται για τις μπίζνες. Δεν αρνιέμαι λοιπόν πως ο αχαλίνωτος καπιταλισμός απειλεί σοβαρά την οικολογία αλλά πιστεύω ότι πρέπει να τα βάζουμε με τις αιτίες της κατάστασης. Και άρα και με τη μυθολογία ενός μετριοπαθούς, αξιαγάπητου καπιταλισμού. Η οικολογία έχει δύο πλεονεκτήματα για τον καπιταλισμό. Πρώτον, αν θέλουμε να παράξουμε ανανεούμενη ενέργεια σε μεγάλη κλίμακα, αυτό θα ανοίξει κολοσσιαίες δουλειές που θα χρηματοδοτήσει το Κράτος. Και από την άλλη, από τη σκοπιά της αντιπαλότητας ανάμεσα στους καπιταλιστές, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να καθυστερήσει τη διαδικασία ανάπτυξης των αναδυόμενων χωρών, βάζοντας τες να σεβαστούν κανόνες που εμείς δεν σεβαστήκαμε. Αυτό συνεισφέρει στην ανισότητα στον κόσμο. Οι οικολόγοι δεν είναι παρά οι σοσιαλδημοκράτες της νέας γενιάς. Πρόκειται για την παλιά συζήτηση για την εφικτότητα ενός καπιταλισμού ρυθμισμένου και καλού, η οποία αρνείται τις βάσεις του καπιταλισμού. Ο καπιταλισμός είναι άγριος και αδυσώπητος όχι επειδή είναι «κακός». Είναι η φύση του. Δεν μπορούμε να σκεφτούμε πως ένα πράγμα που λειτουργεί πάνω στον απόλυτο κανόνα του μεγαλύτερου δυνατού κέρδους θα ανησυχούσε για το καλό της ανθρωπότητας. Αν πρέπει να γίνει πράσινο, δεν υπάρχει πρόβλημα, θα βαφτεί πράσινο.
Η αντίσταση του ελληνικού λαού, οι λαϊκές εξεγέρσεις στις αραβικές χώρες, οι Αγανακτισμένοι σχεδόν παντού στην Ευρώπη, το Occupy Wall Street κ.λπ. σας δίνουν λίγη ελπίδα;
Απολύτως. Υπάρχουν σημάδια, συμπτώματα, πράγματα που συμβαίνουν. Ας ξεκινήσουμε από αυτά παρά από τη συνεχή διαπίστωση των φρικαλεοτήτων του καπιταλισμού που μας τρομοκρατούν. Είναι πολύ πιο σημαντικό να γνωρίσουμε καλά το σύνολο των θετικών εμπειριών σε όλον τον κόσμο. Και υπάρχουν! Πρέπει να ενδιαφερόμαστε για το τι συμβαίνει και να συμμετέχουμε. Είμαστε πολύ πιο κοντά στην περίοδο του 1840, όταν ο καπιταλισμός μεν εξαπλωνόταν και ήταν ισχυρός αλλά υπήρχε μια κινητικότητα, εργατικές εξεγέρσεις δεξιά και αριστερά, υπήρχαν οι κομμουνιστές, υπήρχε ο Μαρξ, υπήρχαν σχολές... Αυτοί οι άνθρωποι δεν ήταν στο προσκήνιο, δεν υπήρχαν για τα μέσα ενημέρωσης της περιόδου. Τα τότε μίντια δεν μιλούσαν για αυτά τα πράγματα. Κάποιος σαν τον Βικτόρ Ουγκό, που είναι μια σημαντική προσωπικότητα, που διέσχισε όλον τον 19ο αιώνα, δεν πρόφερε ούτε μια φορά το όνομα του Μαρξ, δεν τον γνώριζε. Αυτοί οι άνθρωποι ήταν στην αφάνεια, αλλά αυτό δεν τους εμπόδισε να γίνουν στο τέλος του αιώνα σημαντικοί, γνωστοί, επικίνδυνοι κ.λπ. Λοιπόν, και τώρα δεν πρέπει να λέμε ότι είμαστε ένα τίποτα, δεν είναι αλήθεια.
Προς το παρόν, στη Γαλλία οι προεδρικές εκλογές φαίνεται ότι δίνουν ξανά τη γεύση μιας στρατευμένης αγωνιστικότητας σε μια ορισμένη Αριστερά.
Είναι αλήθεια και σκέφτομαι ότι είναι μια ειρωνεία των εκλογών, ότι θα χρησιμεύσουν για κάτι τελείως διαφορετικό από τις ίδιες. Είναι ο χώρος της στράτευσης που επανακάμπτει. Είναι η ιδέα πως μπορούμε να κάνουμε κάτι. Και αυτό συντίθεται σε μεγάλο βαθμό για την ώρα στο πρόσωπο του Μελανσόν, που ανέλαβε αυτήν την παράξενη επιχείρηση να αναστήσει το νεκρό ΚΚ, μιας και στο κάτω-κάτω είναι οι αγωνιστές του Γαλλικού ΚΚ που τραβάνε το χοντρό κουπί. Γι’ αυτό αυτοί οι άνθρωποι συμπαρατάσσονται τώρα, γιατί βλέπουν ότι κάτι τρέχει. Η ικανότητα του Μελανσόν είναι να μιλάει με αδρότητα. Οι εχθροί του, του προσάπτουν τη ρητορεία του, αλλά έχει δίκιο διότι στην κατάσταση που βρίσκεται, αν θέλει να είναι πραγματικός υποψήφιος και να ξυπνήσει μια ορισμένη κατάσταση, πρέπει να τρέξει, να μιλήσει, να πει ένα πράγμα το οποίο δεν λεγόταν πια. Την ιδέα πως δεν ξεκινάμε ηττημένοι εξαρχής.
Εκτεταμένα αποσπάσματα από συνέντευξη στους Jonathan Lefèvre και Axel Bernard για την εφημερίδα Solidaire του Κόμματος Εργατών Βελγίου (PTB) στις 4 Απριλίου 2012
Πηγή: michelcollon.info
Μετάφραση: Γιάννης Σκαλιδάκης
Αναδημοσίευση απο το metopo.gr
Αναδημοσίευση απο το metopo.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου