Οι τρεις γενικές απεργίες που έγιναν για το ασφαλιστικό (12/12,13/2 και 19/3), αλλά και το απεργιακό κύμα στους ΟΤΑ, στις Τράπεζες, στη ΔΕΗ και στους κούριερ (για την απεργία των οποίων ελάχιστα γράφτηκαν), καταγράφονται ως μια μεγάλη αντιπαράθεση ανάμεσα στις δυνάμεις του κεφαλαίου και της εργατικής τάξης. Μια αντιπαράθεση με πανευρωπαϊκή διάσταση, που σε κάθε χώρα παίρνει ορισμένα ειδικά χαρακτηριστικά με βάση το πώς έχουν ρυθμιστεί οι εργασιακές σχέσεις. Μια αντιπαράθεση που δεν στηρίζεται στις μυθολογίες και τις επιθυμίες κάποιου ένδοξου παρελθόντος, αλλά στις ανάγκες και το σημερινό επίπεδο συνείδησης των εργαζόμενων, επομένως και στο βαθμό οργάνωσής τους.
Για ένα διάστημα η ελληνική κοινωνία βίωσε τη δύναμη των απεργιών, έκφρασε την αγανάκτησή της, έδειξε σημάδια αλληλεγγύης και υπομονής για τα προβλήματα που προκάλεσαν οι απεργίες (π.χ. διακοπές ρεύματος ή τα σκουπίδια στους δρόμους). Πλημμύρισαν οι δρόμοι και οι πλατείες από εκατοντάδες χιλιάδες διαδηλωτές με τα πολύχρωμα καπέλα τους, τα πανό τους, τα αυτοσχέδια πλακάτ τους, τις μαύρες σημαίες, κατέβασαν κάμερες, κατέλαβαν δημαρχεία, συγκρούστηκαν με τα σεκιούριτι και τα ΜΑΤ. Στην πράξη, απέναντι σε ολόκληρο τον αστικό κόσμο, οι εργαζόμενοι διαδήλωναν τη λογική του συνθήματος «νόμος είναι το δίκιο του εργάτη» και όχι οι «ανάγκες» της οικονομίας των κ. κ. Αλογοσκούφη, Γκαργκάνα κλπ.
Η μεγάλη αντιπαράθεση ανάμεσα στο κεφάλαιο και τη ζωντανή εργασία αφορά τους γενικούς και ειδικούς όρους της μισθωτής σχέσης και τα τελευταία 20-30 χρόνια διεξάγεται ένας «πόλεμος» γύρω από αυτό το ζήτημα. Μια ώρα, ένα λεπτό παραπάνω ή λιγότερη εργασία, μια περικοπή επιδομάτων ή μισθών, μια αλλαγή στις ασφαλιστικές ρυθμίσεις, τις άδειες, την υγειονομική περίθαλψη, μια ελάχιστη αύξηση κλπ, όλα αυτά είναι στο επίκεντρο μιας σκληρής καθημερινής διαπραγμάτευσης, από την οποία εξαρτάται η θέση και ο ρόλος και των ενδιάμεσων δυνάμεων της κοινωνίας: και αυτών που πλήττονται και προλεταριοποιούνται και αυτών που ελπίζουν να ανέλθουν κοινωνικά υποστηρίζοντας νεοφιλελεύθερα μέτρα. Έτσι, ο «πόλεμος» παίρνει γενικευμένο κοινωνικό χαρακτήρα και όλοι καλούνται να πάρουν μια καθαρή θέση: από ποια μεριά, ποια όχθη;
Αν ρίξουμε μια ματιά στο σύγχρονο διεθνές εργατικό κίνημα θα διαπιστώσουμε πως υπάρχουν στιγμές που δείχνει τη δύναμή του και αυτό τρομάζει πραγματικά τον αντίπαλό του. Πότε όμως δείχνει τη δύναμή του; Όταν σταματά ή επιβραδύνει την οικονομική ζωή με απεργίες και αγώνες που γίνονται σε νευραλγικούς τομείς όπως, οι μεταφορές (εμπορευμάτων και επιβατών, σε λιμάνια και αεροδρόμια), η ενέργεια, η αυτοκινητοβιομηχανία ή σε ολόκληρους τομείς, όπως το μέταλλο (εργοστάσια, ορυχεία, ναυπηγεία κλπ). Παρ’ όλες τις φήμες για εξαφάνιση της εργατικής τάξης και το τέλος της εργασίας, στους χώρους αυτούς, συνεχίζει να υπάρχει και να πρωταγωνιστεί η εργατική δύναμη. Πρόσφατα στη χώρα μας, με την απεργία στην Τράπεζα της Ελλάδας, δεν λειτούργησε το χρηματιστήριο για τρεις μέρες και αυτό ήταν αρκετό για να προκαλέσει έναν μικρό πανικό στα οικονομικά επιτελεία.
Σε χώρες όπως οι ΗΠΑ έγιναν τα τελευταία χρόνια νικηφόρες απεργίες: στις μεταφορές εμπορευμάτων, στο μετρό και τις συγκοινωνίες της Νέας Υόρκης, στο χώρο των ΜΜΕ και του θεάματος (σεναριογράφοι μετά από απεργία διαρκείας). Στη Γερμανία, επίσης, οι απεργίες των μεταλλεργατών (των εργατών στους κλάδους της αυτοκινητοβιομηχανίας) με τις διαδηλώσεις της Δευτέρας (κάθε Δευτέρα έκαναν συγκεντρώσεις και πορείες σε πολλές πόλεις) είχαν νικηφόρα έκβαση.
Υπάρχουν, όμως, και άλλες εμπειρίες του σύγχρονου εργατικού κινήματος:
Η οργάνωση των ανέργων στην Αργεντινή και η πρακτική αντιμετώπιση του ζητήματος της πείνας, έδωσε καλά αποτελέσματα που οδήγησαν στην εξέγερση του Αργεντινάτσο, το 2001, όταν χρεοκόπησε η οικονομία της χώρας αυτής.
Η οργάνωση των προσωρινά εργαζόμενων, των θυμάτων της ευέλικτης εργασίας, είναι μια νέα πραγματικότητα, που παρά τα τεράστια προβλήματα που αντιμετωπίζουν, βρίσκουν τρόπους να αναπτύξουν τη συλλογικότητα και την αλληλεγγύη τους, να σπάσουν φραγμούς και ταμπού και να δημιουργήσουν ενώσεις, συνδικάτα κλπ.
Η οργάνωση των μεταναστών και των ξένων εργατών στις χώρες «υποδοχής» τους είναι ένα ακόμα πεδίο. Οι μετανάστες, οι οποίοι ήταν πάντα το πιο καταπιεσμένο τμήμα της εργατικής τάξης, σήμερα στην Ευρώπη (ιδίως σε ορισμένες χώρες), αποτελούν ένα σχετικά υψηλό ποσοστό της εργατικής τάξης και όλες οι πολιτικές διαχείρισης του εργατικού δυναμικού περιλαμβάνουν ξεχωριστές διατάξεις γι’ αυτό. Μάλιστα, υπάρχουν και πανευρωπαϊκές πολιτικές για τη διαχείριση των ροών της μεταναστευτικής εργατικής δύναμης. Οι σύλλογοι, τα σωματεία, οι ενώσεις μεταναστών και των χωρίς χαρτιά (π.χ. Γαλλία) και, κυρίως, οι κοινοί αγώνες με τους εργαζόμενους των χωρών «υποδοχής» τους, δημιουργούν νέες προοπτικές για την ανάπτυξη των εργατικών αγώνων.
Οι μορφές πάλης του σύγχρονου εργατικού κινήματος είναι και αυτές «υπό τροποποίηση». Αντιμετωπίζοντας μια νομοθεσία που στην ουσία απαγορεύει την απεργία πρέπει να βρει τρόπους να ακουστεί η φωνή του. Οι αποκλεισμοί δρόμων, η διακοπή της κυκλοφορίας σε μεγάλες αρτηρίες είναι μια συνηθισμένη πρακτική. Ακόμα οι επαναλαμβανόμενες μια ορισμένη μέρα κινητοποιήσεις για το ίδιο θέμα, όπως η συγκέντρωση κάθε Δευτέρα στη Γερμανία, ή στην Ελλάδα οι κινητοποιήσεις των φοιτητών κάθε εβδομάδα για το άρθρο 16, αποδείχτηκαν αποτελεσματικές.
Σε κάθε χώρα υπάρχει μια άμεση σχέση του τρόπου συγκρότησης και δημοκρατίας στη βάση (μέσα από συνελεύσεις και αντίστοιχη οργάνωση) με τη δυνατότητα διενέργειας μεγάλων αγώνων και κινητοποιήσεων. Στη Γερμανία ήταν οι εργοστασιακές επιτροπές και οι συνελεύσεις τους, στους εκπαιδευτικούς και στους φοιτητές στην Ελλάδα οι συνελεύσεις τους κλπ. Όσο πιο πλατιά δημοκρατία υπάρχει, όσο μεγαλύτερη είναι η συμμετοχή των εργαζόμενων στις διαδικασίες λήψης απόφασης, τόσο πιο δυναμικοί και αποτελεσματικοί θα είναι οι αγώνες.
Τέλος, η αναδιάρθρωση των εργασιακών σχέσεων και οι αλλαγές που αυτή έχει επιφέρει στη σύνθεση και στην κατανομή της εργατικής τάξης, στο χρόνο εργασίας αλλά και στο χρόνο της καθημερινής ζωής, δημιουργούν συνθήκες ανάπτυξης μορφών συλλογικής δράσης με βάση τον τόπο διαμονής της εργατικής τάξης και όχι με βάση ή αποκλειστικά) τον τόπο εργασίας της.
Το «υποκείμενο» υπάρχει. Σε ορισμένες στιγμές μάλιστα εμφανίζεται στο προσκήνιο για να δηλώσει πως δεν ανέχεται άλλο να είναι αντικείμενο στην καπιταλιστική κρεατομηχανή. Δεν μπορεί να υπάρξει καμιά αριστερή πολιτική που να υπερβαίνει τα προβλήματα, τις ανάγκες και τους πόθους αυτού του υποκειμένου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου