Περί οικονομίας...

Το κατ' εξοχήν κρίσιμο οικονομικό φαινόμενο της εποχής μας είναι η εφ' όρου ζωής υποδούλωση της εργατικής και της μεσαίας τάξης στους όρους λειτουργίας και στην ιδεολογία του συστήματος, μέσω των δανείων και των πιστωτικών καρτών.Ως εκ τούτου, όχι μόνον τα μεγάλα θύματα της κρίσης θα 'ναι οι εργαζόμενοι και οι μικροαστοί, αλλά θα τους είναι δύσκολο έως αδύνατον στο βάθος της κρίσης να λειτουργήσουν ως κάτι περισσότερο από υπόδουλοι των χρεών τους, από πελάτες των πολιτικών τους, από κολλήγοι της πολιτικής των δυνατών.Αν κάποτε οι εργάτες δεν είχαν τίποτε να χάσουν, τώρα τρέμουν μπροστά στα χρέη τους, τα οποία δεν αντιλαμβάνονται ως αλυσίδες, αλλά ως την πιο σοβαρή κατά συνθήκην υποχρέωσή τους. Η υπερχρέωση ως υποχρέωση είναι το μεγαλύτερο εύρημα του συστήματος από γενέσεώς του...
Αυτό που «επιστρέφει» και πρόκειται να επιστρέψει δεν είναι το κράτος, είναι ο κρατικός (και μονοπωλιακός) καπιταλισμός.Οι παρεμβάσεις των κρατών, με τη μορφή που έχουν έως τώρα τουλάχιστον, είναι υπέρ της σωτηρίας του συστήματος κι όχι περί τον επαναπροσανατολισμό του.Δυστυχώς η διαχείριση της κρίσης είναι ενδοαστική υπόθεση· οι λύσεις επαφίενται στις δυνατότητες αυτών που δημιούργησαν το πρόβλημα. Και έως τώρα τα μέτρα που λαμβάνουν είναι υπέρ σωτηρίας των δυνατών κι όχι των αδυνάτων.Η άποψη ότι προέχει η σωτηρία των δυνατών, διότι έτσι θα «συμπαρασυρθούν» στη σωτηρία και οι αδύνατοι, είναι τόσον πονηρή, όσον και οι οικονομικές θεωρίες που οδήγησαν στο τρέχον χάος...***Το πρόβλημά μας είναι ότι σήμερα ούτε εργατικό κίνημα ισχυρό διεθνώς υπάρχει, ώστε να παρέμβει στα της κρίσης, ούτε Αριστερά ικανή (κι έτοιμη από καιρό) να έχει προτάσεις όχι μόνον εξόδου απ' την κρίση, αλλά και νέου μοντέλου οργάνωσης της οικονομίας με κέντρο τον άνθρωπο.Σπαράγματα σκέψεων υπάρχουν, εν σπέρματι προτάσεις, επί μέρους σχεδιασμοί ναι, αλλά ένα πρόγραμμακαθαρό, γνωστό στον λαόγύρω απ' το οποίον θα μπορούσαν να συσπειρωθούν όσοι πλήττονται και θα πληγούν από την κρίση, δεν υπάρχει. Ισως φανεί στο εγγύς μέλλον, για την ώραόμως, ούτε σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ενωσης ούτε σε επίπεδο εθνικών κρατών υπάρχει εκείνη η Αριστερά που (όπως κατά το δυνατόν στη Λατινική Αμερική κατόρθωσε) θα μπορούσε να προτείνει λύσεις υπέρ των εργαζομένων.Αυτήν τη στιγμή στην Ευρωπαϊκή Ενωση λύνουν και δένουν οι Δυνατοί (κατά το τυχάρπαστο δοκούν του «μάγου» κυρ Μπράουν), οι εργαζόμενοι είναι παρίες, εξόριστοι από τη διαμόρφωση της ίδιας τους της μοίρας. (Και καιρός είναι να αφήσει κατά μέρος η Αριστερά τα «φαντασιακά» και τις χρηματοδοτούμενες μπιενάλε, αλλοιώς η ανάγκη θα μείνει πάλι στα κρύα του λουτρού)....................................Για την ώρα ακούγονται και γράφονται στον Τύπο διάφορα αμήχανα, όπως η «επιστροφή στον Κέυνς», ίσως επειδή νομίζουν μερικοί ότι ο Κέυνς είναι ένα είδος λάιτ Μαρξ στον οποίον ακινδύνως μπορούμε να αναφερόμαστε. Ομωςη δυνατότης εφαρμογής μιας πολιτικής μεγάλων δημοσίων έργων, παραγωγικών επενδύσεων και βιομηχανικής ανάπτυξης δεν μπορεί να γίνει με όρους και μεγέθη του 1930, σε μερικές δε χώρες δεν μπορεί καν να εφαρμοσθεί, διότι οι εν λόγω τομείς είναι κορεσμένοι (και υπονομευμένοι από την εικονική οικονομία, έτσι που να είναι μέρος του προβλήματος κι όχι η λύση του).Το χειρότερο μάλιστα δεν είναι ότι μέτρα για την έξοδο απ' την κρίση προτείνουν ακόμα οι νεοφιλελεύθεροι, αλλά ότι πλήθος ραγιάδων προστρέχουν (και προσπέφτουν) σε αυτούς για να μας πουν τη γνώμη τους, να «προφητέψουν» για μιαν ακόμα φορά. Ισως είναι ακόμα μουδιασμένοι οι άνθρωποι και καταφεύγουν στους εν λόγω γκουρού από τη δύναμη της αδράνειας, ίσως πάλι και η ζημιά (περί τον ραγιαδισμό) να 'ναι πλέον ανήκεστος.Αντί να ψάχνουν λαγούμι να κρυφτούν οι νεοφιλελεύθεροι, βρίσκουν μαρκούτσι να ομιλούν.Και τι λένε;Λένε κουβέντα για τους χαμηλούς μισθούς που καθιέρωσαν;Λένε κουβέντα για το ικανό απόθεμα ανέργων που δημιούργησαν, ώστε να τρέμουν οι πάντες για τη δουλειά τους και τα 700 ευρώ της σκλαβιάς τους;Μιλάνε για την ευέλικτη εργασία; (τους απασχολήσιμους, τις εύκολες απολύσεις, τους ενοικιαζόμενους εργάτες, τους ωρομίσθιους).Μιλάνε για το ισχνό ασφαλιστικό σύστημα που κατάφεραν;Εν τέλει πόσο παραγωγικά ήταν όλα αυτά; Εβγαλαν από τη μύγα ξίγκι και η μύγα ψόφησε. Η πιο πρωτόγονη οικονομική σκέψη στην καπιταλιστική περίοδο υπήρξε η σκέψη της εποχής μας. Μία σκέψη που αφάνισε τον σκελετό της οικονομίας, πιστεύοντας ότι τα αλλεπάλληλα σοκ θα κινούν τα νεύρα της. Τα κινούν όντως. Σπασμωδικά. Και τώρα το ζόμπι δείχνει τη φύση του...

ΣΤΑΘΗΣ Σ.
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 13/10/2008